Het belang van de fiets als vervoersmiddel neemt de laatste jaren sterk toe. Er werd nooit meer gefietst in Vlaanderen en ook nooit meer geïnvesteerd in fietsinfrastructuur. Om die positieve evolutie verder te ondersteunen met wetenschappelijk onderzoek, ging aan de Universiteit Gent een nieuwe leerstoel van start, met financiële en inhoudelijke steun vanuit de Vlaamse overheid.
Concreet werd de Leerstoel Fiets geïnstalleerd binnen de vakgroep Geografie van de faculteit Wetenschappen van de UGent en zal deze drie jaar lopen. De promotor van de leerstoel is professor Frank Witlox van de vakgroep Geografie.
Met deze nieuwe leerstoel willen de Vlaamse overheid en de UGent het ambitieuze Vlaamse fietsbeleid verder versterken met academische kennis en inzichten. De leerstoelhouder zal een rol opnemen in verschillende relevante opleidingsonderdelen bij de UGent en nauw samenwerken met de vele actoren die betrokken zijn bij het fietsbeleid in Vlaanderen.
Van links naar rechts:
- Joyce David (doctoraatsonderzoeker)
- Meredith Glaser (leerstoelhouder en fietsprofessor)
- Frank Witlox (promotor van de leerstoel)
Wat is een Leerstoel?
Bedrijven, organisaties of privépersonen die wetenschappelijk onderzoek of onderwijs rond een bepaald thema willen financieren, kunnen dat doen via een leerstoel. Het is een vorm van samenwerking met de universiteit rond nieuwe ontwikkelingen in domeinen die van belang zijn voor de maatschappij.
Leer meer over hoe een Leerstoel werkt op www.ugent.be.
Een fietsprofessor voor Vlaanderen
Dankzij de Leerstoel Fiets, heeft Vlaanderen sinds kort ook een eigen fietsprofessor. Dr. Meredith Glaser, een internationaal gerespecteerde academica met ongeveer 15 jaar ervaring in ruimtelijke ordening, transport en mobiliteit werd aangesteld als academisch expert voor meer en veiliger fietsverkeer in Vlaanderen. Ze komt oorspronkelijk uit Californië, maar woont al jaren in Nederland, waar ze samenwerkt met de Nederlandse fietsprofessor, prof. dr. Marco te Brömmelstroet.
In Vlaanderen zal de fietsprofessor wetenschappelijk onderzoek uitvoeren naar een aantal specifieke thema’s, die worden bepaald in samenspraak met een begeleidingscommissie waarin de Universiteit Gent, het Vlaams Departement Mobiliteit en Openbare Werken en het Kenniscentrum Fietsberaad in zijn vertegenwoordigd. Mogelijke thema’s zijn bijvoorbeeld fietsveiligheid, de beïnvloeding van fietsgedrag en -gebruik en de ontwikkeling van slimme technologie om fietsen comfortabeler en veiliger te maken.
Team Leerstoel Fiets
De Leerstoel Fiets heeft als thematische doel het Vlaamse beleid op vlak van fietsen te ondersteunen, evalueren en verder te ontwikkelen. Het team draagt bij aan deze doelstelling door middel van onderzoek en samenwerking met beleidsmakers en andere stakeholders, en bestaat uit de volgende personen:
Frank Witlox, promotor van de Leerstoel
Prof. dr. Frank Witlox behaalde een doctoraat in de stedenbouw (Technische Universiteit Eindhoven, promotor Harry Timmermans), een Master's Degree in Toegepaste Economische Wetenschappen en een Master's Degree in Maritieme Wetenschappen (beide Universiteit Antwerpen). Momenteel is hij vakgroepvoorzitter en gewoon hoogleraar Economische Geografie aan de Vakgroep Geografie van de Universiteit Gent (UGent). Witlox leidt de Onderzoeksgroep Stad & Mobiliteit aan de vakgroep Geografie. Verder is hij voorzitter van het Instituut voor Duurzame Mobiliteitsonderzoek aan de UGent (IDM, Instituut voor Duurzame Mobiliteit).
Meredith Glaser, fietsprofessor en leerstoelhouder
Dr. Glaser behaalde een master in stedelijke planning en volksgezondheid aan de Universiteit van Californië Berkeley. Aan de Universiteit van Amsterstam (UvA) doctoreerde ze in planologie. Glaser werkt als uitvoerend directeur van de non-profitorganisatie Urban Cycling Institute en is docent aan de faculteit Maatschappij & Gedrag van de UvA. Aan de UvA begeleidt ze masteronderzoek en ontwikkelt ze interdisciplinair sociaalwetenschappelijk onderzoek rond fietsbeleid.
Joyce David, doctoraatsonderzoeker
Joyce David behaalde een master gezondheidsvoorlichting en -bevordering aan de Universiteit Gent, aangevuld met een graduaat in de verkeerskunde en mobiliteit (VIVES hogeschool). David was eerder werkzaam als mobiliteitsambtenaar in een stedelijke context. Dankzij haar werkervaring kan ze praktijk en theorie met elkaar verbinden. In haar doctoraat heeft ze onder andere oog voor een interdisciplinaire benadering van fietsbevordering, met een bijzondere aandacht voor kinderen.
Nieuwe publicatie: ScienceDirect – Journal of Urban Mobility
Begeleidingscommissie Fiets
Een begeleidingscommissie waakt mee over de doelstellingen van de Leerstoel Fiets en de uitvoering ervan. Deze staat tevens in voor de jaarlijkse evaluatie van de Leerstoel.
De begeleidingscommissie bestaat uit leden die ambtshalve verbonden zijn aan de Universiteit Gent, het departement Mobiliteit en Openbare Werken, alsook het kenniscentrum voor fietsbeleid Fietsberaad.
Financiële steun vanuit de Vlaamse overheid
De Leerstoel Fiets ontvangt voor de werkingsmiddelen van de Leerstoel en de loonkosten van de gastprofessor en een doctoraatsonderzoeker, een subsidie van maximaal 249.999 Euro van de Vlaamse overheid.
Dr. Meredith Glaser:
"Fietsen staat in steden wereldwijd steeds meer op de politieke agenda. En met reden, want fietsen kan meerdere uitdagingen helpen oplossen op het gebied van duurzaamheid, gezondheid, inclusie en de economie. Echter, overheden en stakeholders worstelen ermee om het bestaande onderzoek inzake mobiliteit te vertalen naar concrete beleidsinitiatieven. Mijn benoeming toont aan dat de Vlaamse overheid ervoor openstaat om te leren én om feedback te ontvangen van de wetenschap. Ik kijk er naar uit om deze positieve samenwerking tussen wetenschap en praktijk te ondersteunen. Op deze manier kunnen we nieuwe kennis genereren die de besluitvorming direct verbetert."
Vertegenwoordiging en lidmaatschappen
De Leerstoel Fiets is actief vertegenwoordigd in verschillende Vlaamse adviesraden, werkgroepen en expertpanels die bijdragen aan het beleid en onderzoek rond mobiliteit, verkeersveiligheid en kindgerichte ruimte.
-
Vlaams Forum Verkeersveiligheid (lid)
Het Vlaams Forum Verkeersveiligheid (VFV) heeft een overleg- en adviesfunctie. De deelnemende organisaties stemmen hun initiatieven op elkaar af, delen kennis en ervaring, en formuleren aanbevelingen aan de Vlaamse Regering om de verkeersveiligheid te verbeteren.
www.vsv.be -
Masterplan Fiets (stakeholdersgroep)
Het Masterplan Fiets bevat de maatregelen binnen het fietsbeleid van het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), in samenwerking met andere beleidsdomeinen. Het doel is te komen tot een gedragen Vlaams fietsbeleid dat fietsen erkent als transportmiddel, sport, ontspanning en onderdeel van de Vlaamse identiteit. -
Expertenpanel Fietsberaad (lid)
Het expertenpanel identificeert kennisnoden, geeft advies over de vertaling van inzichten naar beleidsinitiatieven en onderzoeksagenda’s, en reflecteert op projectdefinities. Het deelt relevante kennis met verschillende stakeholders.
fietsberaad.be -
FietsDNA (klankbordgroep)
FietsDNA is een grootschalige enquête van Fietsberaad Vlaanderen over vier thema’s: fietsinfrastructuur, fietsveiligheid, fietscultuur en de combinatie van fiets en openbaar vervoer. In 2022 namen 3.000 Vlamingen deel aan de derde editie om hun mening en verwachtingen over het fietsbeleid te delen.
www.vlaanderen.be -
De Grote Sprong (lid klankbordgroep)
De Grote Sprong is een actieprogramma van Kind & Samenleving vzw rond de overgang van kinderen naar het secundair onderwijs en hun toenemende zelfstandigheid in mobiliteit. Het programma ondersteunt jongeren, ouders, scholen en gemeenten om deze overgang zo vlot, veilig en duurzaam mogelijk te maken.
k-s.be -
Coalitie Kindnorm (lid en trekker werkgroep Communicatie)
De kindnorm is een oproep om het perspectief van kinderen en jongeren centraal te stellen in het mobiliteitsbeleid. Ze moedigt beleidsmakers en mobiliteitsactoren aan om actief te onderzoeken hoe beleid en infrastructuur invloed hebben op de leefwereld en verplaatsingen van kinderen. Zo helpt de kindnorm om kindgerichte keuzes te maken.
www.mobiel21.be -
Inspiratiegroep Verkeers- en Mobiliteitseducatie
Jaarlijkse inspiratiegroep georganiseerd door de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV), waar aanbieders van verkeers- en mobiliteitseducatieve projecten samenkomen om kennis en ervaringen uit te wisselen. -
Vlaams Verkeersveiligheidsplan (stakeholdersgroep)
Het Vlaams Verkeersveiligheidsplan is een vijfjaarlijks actieplan dat richting geeft aan het verkeersveiligheidsbeleid in Vlaanderen. Het plan wil het aantal verkeersslachtoffers verder doen dalen en toewerken naar Vision Zero tegen 2050 — of liefst nog eerder.
www.vlaanderen.be
Samenwerking en expertise
De Leerstoel Fiets staat ervoor open om haar expertise te delen. Dit kan in de vorm van een samenwerkingsverband of door het aanbieden van inhoudelijke expertise bij een (Europees) project. Donaties aan de Leerstoel zijn ook steeds mogelijk.
Neem voor vragen in deze context contact op met Joyce David, wetenschappelijk medewerker.
Leerstoel Fiets in de kijker
-
VRT nieuws: Amerikaanse expert in duurzame mobiliteit eerste fietsprofessor van Vlaanderen
www.vrt.be -
De Standaard: Meredith Glaser is de eerste fietsprofessor van Vlaanderen:
“Een kind dat onder een vrachtwagen terechtkomt is geen ongeval, maar het gevolg van een systeem”
www.standaard.be -
Beluister: Radio 1: België heeft voor het eerst een fietsprofessor
radio1.be -
De Morgen: Vlaanderen heeft nu ook een eigen fietsprofessor:
‘Fietsen gaat over veel meer dan vervoer, het zou de samenleving kunnen transformeren’
www.demorgen.be -
MO: Adviseurs van een leefbare samenleving: #3 fietsprofessor Meredith Glaser (UGent) ‘Als het gaat over mobiliteit, zijn we collectief verdwaasd
www.mo.be
Wat is nieuw?
-
"Determinanten van fietsgebruik: een geïntegreerd ecologisch perspectief"
-
De stem van het kind in de publieke ruimte: analyse "droomstraat" tekeningen Stad Oostende
-
Studiedag Fietsonderzoekers: "Where can the bicycle take us?"
-
Studiedag "Fietsonderzoek in Vlaanderen" (3 april 2025)
-
26/11/2024
Oratie Vlaams fietsprofessor Meredith Glaser
Bekijk de opgenomen livestream.
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte gehouden worden van de activiteiten van de Leerstoel Fiets?
- Laat dan hier je email adres achter
- ... of stuur een email naar Joyce David.
Contact
Joyce David, wetenschappelijk medewerker Leerstoel Fiets
______
Prof. Frank Witlox, promotor van de Leerstoel Fiets
